به نقل از «ایسنا»

شمس آقاجانی شاعر هایپررئال ایرانی بود

تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۵۱۸۸۶

ایسنا/خوزستان شمس آقاجانی، شاعر و منتقد ادبی، روز جمعه (۱۷ شهریور ۱۴۰۲) به دلیل عوارض کرونا از دنیا رفت.

به گزارش ایسنا، به همین مناسبت کریم قیطانی‌فرد، شاعر و نویسنده، در مطلبی شعر وی را به اجمال بررسی کرده و برای انتشار در اختیار این خبرگزاری گذاشته است.

با هم بخوانیم:

شمس آقاجانی شاعر و نظریه‌پرداز ایرانی و از شاگردان دکتر رضا براهنی جور دیگری از زبان فارسی استفاده می‌کرد یا اگر بخواهم تخصصی‌تر بگویم شمس ما را با ساختار تازه‌ای از زبان آشنا کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته متاسفم از این‌که مجبورم درمورد زبان شعر شمس آقاجانی فعل گذشته را به کار بگیرم و این برایم دردناک است. آخرین قطعه شعری که او از خودش منتشر کرد این بود:

پشت پرده خبرهایی هست

دلبرا من از خبرهایی می‌ترسم

که از پشت پشت پرده می‌آیند.

یا در جای دیگری می‌نویسد:

...

درست از مقابل جایی که رودخانه می‌ریزد به دریای خزر

به قعر آب می‌رفتم

از آن گیاهِ خدایان اثری نبود 

فشارِ رودخانه نمی‌گذاشت دریا برم گرداند

دوباره فرو می‌رفتم

تنها خداوند به مادرم رحمت آورد

که در بهره‌ام تاخیر شد

و ترسو شدم و عاشق شدم

و یک چیزهایی نوشتم

و دوران دانشجویی مبارزات شجاعانه‌ای کردم

و عاشق شدم

و چیزهای دیگری نوشتم

و در جستجوی آن گیاه احتمالا

همچنان برای خودم می‌نویسم

برای سایه‌ام می‌نویسم.

«سخن رمز دهان»، «مخاطب اجباری»، «درس‌های ادبی»، «چرا آخرین درنا باز می‌گردد؟»، «راوی دوم شخص» و «گزارش ناگزیری» از آثار شمس آقاجانی است.

کریم قیطانی‌فرد

در واقع شمس آقاجانی از آن راهی که دیگر شاعران به سمت تخیل می‌روند نرفته بود. او خیال را در واقعیت زبان جستجو می‌کرد. شاید دلیل عمده‌اش این بود که مطالعات زبان بسیاری داشت یا تسلط او به زبانشناسی بالا بود چراکه دستیابی به تخیل زبان کار ساده‌ای نیست. شمس زبان را نسبت به واقعیت به تخیل وادار می‌کرد. این جدای از آن است که کسی چیزی را تخیل کند. شاید درک این جمله برای بسیاری هم مشکل باشد. حتی برای زبانشناسان اما شعر شمس آقاجانی این را می‌گوید.

بغض را در یک نشست طولانی آماده کرده‌ام

که بگوید تمام شد، دیگر تمام شد

خسته‌ام خسته از واکنش‌های افراطی

مانده‌ام مانده در توسط او

حد وسط نداریم ما! (راوی دوم شخص، آقاجانی شمس)

آماده کردن بغض در یک نشست طولانی واقعیتی خیال‌انگیز است؛ آن گونه که شعرهایش نشان می‌دهد شمس نگاهی دیگری به واقعیت دارد او می‌خواست که هم کارش شعر باشد هم در شعرش واقعیت سر جایش باشد؛ به گونه‌ای شمس آقاجانی در شعرهایش آب و آتش را کنار هم می‌نشاند. مثلا می‌نویسد:

یا نمی‌آمدی محله‌ ما معصومه‌ جان

یا حالا که رد می‌شدی

حالتِ چشم‌هایت را نمی‌آوردی

ایسنا در گفت‌وگو شمس آقاجانی:

نگرش شعری در دهه‌ ۸۰ عمیق‌تر شده است

این چیزی است که تقریبا در همه اشعارش پیداست و این شیوه آن قدر تکرار شده تا آوردن حالت چشم‌ها را واقعیتی خیال‌انگیز نشان بدهد. این‌که می‌گویم خیال‌انگیز است به خاطر به‌کارگیری خیال زبان است وگرنه حالت چشمان هر کسی همیشه همراه او هستند.

یا جای دیگری می‌نویسد:

سرم را به سستی‌ام گرم می‌کنم

فقط گاه گاهی به تصورم که می‌آیی

رنگ صورت زردم را

دستکاری می‌کنی

و این گونه شمس آقاجانی واقعیت را خیال‌انگیز می‌کند. شاید کسی بپرسد چگونه می‌شود واقعیت را خیال‌انگیز نشان داد!؟

سبک هنری که کار شمس آقاجانی با آن تطبیق دارد هایپررئال یا فراواقعیت است. این‌که چگونه می‌توان از طریق زبان به این سبک دسترسی پیدا کرد تنها شناخت زبان و تجربه‌ای که از زبان نسبت به واقعیت کسب می‌کنیم می‌تواند ما را به شعر هایپررئال برساند.

بگذارید هایپررئال را در شعر شمس آقاجانی از طریق هنرهای تجسمی نشان بدهم. هایپررئال از سبک‌های هنری است که هنرمند واقعیتی را آن‌قدر دقیق و ریز می‌بیند که واقعیت آن افزوده می‌شود و از واقعیت فراتر می‌رود. هایپررئال دیدن قعر جزییات چیزی است مثل همان حالت چشمان، یا سرگرم شدن با سستی، دست‌کاری رنگ صورت و آماده کردن بغض.

در این زبان واقعیت آن‌قدر واقعی است که خیال‌انگیز نشان می‌دهد مثل این‌که ما با وسیله ذره‌بین آن‌قدر روی پوست‌مان زوم کنیم تا چیزی را ببینیم که از واقعیت فراتر رفته است و آن را نقاشی کنیم. آن نقاشی یک نقاشی هایپررئال است.

شمس آقاجانی (متولد سال ۱۳۴۷ در تهران) از شاگردان رضا براهنی بود و از دهه ۷۰ وارد ادبیات و شعر شد. او دارای مدرک کارشناسی ادبیات فارسی بود و به جز شاعری در مباحث نظری شعر نیز فعالیت داشت.

مثل جایی که نوشته بود:

«فشارِ رودخانه نمی‌گذاشت دریا برم گرداند»

از هنگامی می‌گفت که میان رودخانه و دریا قرار گرفته بود آنجا که رود به دریا می‌ریزد آن‌گونه که شمس آقاجانی روایت کرده بود، فشار رودخانه نمی‌گذاشت دریا برش گرداند. اما این بار فشار مرگ نگذاشت تا دنیا برش گرداند و هنوز برایمان هایپررئال بنویسد.

یادش گرامی باد

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری شمس آقاجانی شعر شاعر منتقد ادبی شمس آقاجانی درگذشت استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی اربعین 1402 زنجان استانی علمی و آموزشی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری شمس آقاجانی خیال انگیز آن قدر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۵۱۸۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرز تهیه دسر شکلاتی رژیمی، با خیال راحت دسر بخورید!

فراروـ  دسر‌ها یکی از محبوب‌ترین و متنوع‌ترین خوراکی‌ها در سراسر جهان هستند. در این میان دسر‌های میوه‌ای به دلیل عطر و طعمی که دارند، بسیار خوش‌طعم و گوارا هستند و طرفداران خاص خود را دارند. دسر‌ها معمولاً پس از غذا سرو می‌شوند؛ زیرا شیرینی موجود در آن‌ها به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. بسیاری از افرادی که دچار اضافه وزن یا بیماری‌هایی مانند دیابت هستند، منع مصرف شیرینی‌جات دارند و به همین دلیل نمی‌توانند از طعم خوب دسر‌ها لذت ببرند. دسر‌هایی که با شیرین کننده‌های طبیعی مثل عسل تهیه می‌شوند، می‌تواند حس خوب خوردن یک دسر خوشمزه را برای این افراد به همراه داشته باشد. ما در این مطلب می‌خواهیم طرز تهیه یک دسر شکلاتی بسیار خوشمزه و درعین حال آسان را به شما آموزش بدهیم تا با خیال راحت در دوران رژیم غذایی‌تان دسر شکلاتی بخورید. اگر دوست دارید این دسر خوشمزه را همراه با ما در منزل تهیه کنید، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

مواد لازم

سیب: ۴ عدد
شکلات تلخ: ۷۰ گرم
پودر ژلاتین: ۱ قاشق غذاخوری
آب: یک استکان

طرز تهیه

برای درست کردن این دسر رژیمی خوشمزه ابتدا سیب‌ها را پوست و سپس خرد کنید. حالا سیب‌های خرد شده را همراه با یک استکان آب داخل یک قابلمه بریزید و روی حرارت اجاق گاز بگذارید تا سیب‌ها کاملا بپزند. شکلات تلخ را روی بخار کتری یا سماور درحال جوش بگذارید تا کم کم آب شود. پودر ژلاتین را نیز همراه با دو قاشق غذاخوری آب سرد حل کنید و روی بخار کتری یا سماور درحال جوش بگذارید تا شفاف شود. حالا سیب‌های پخته، شکلات ذوب شده و ژلاتین حل شده را داخل پارچ مخلوط کن یا دستگاه غذاساز بریزید و چند پالس بزنید تا مواد به صورت یکدست با هم مخلوط شوند. مایه دسر را داخل قالب یا کاسه مناسب بریزید و به مدت ۴ تا ۵ ساعت داخل یخچال بگذارید تا دسر ببندد. بعد از این مدت زمان دسر را از قالب برگردانید. هر یک قاشق غذاخوری از این دسر خوشمزه فقط ۲۵ کالری دارد، پس با خیال راحت دسر بخورید. نوش جان.

نکات مهم
۱ ـ ژلاتین ماده‌ای بدون رنگ و مزه است و از کلاژن گرفته می‌شود که در بخش‌هایی از بدن حیوانات وجود دارد. برای حل کردن پودر ژلاتین همیشه از روش بن‌ماری استفاده کنید. به این صورت که ظرف حاوی پودر ژلاتین و آب را روی بخار آب جوش بگذارید. توجه داشته باشید که اگر ژلاتین را در دمای خیلی بالا آب کنید، بوی بدی از آن متساعد خواهد شد. همچنین یک قاشق غذاخوری پودر ژلاتین معادل ۴ ورق ژلاتین است. پودر ژلاتین را باید در یک ظرف در بسته و حتماً در مکان خشک و خنک نگه‌داری کنید. پس از اینکه بسته حاوی پودر ژلاتین را باز کردید، تا ۶ ماه فرصت استفاده از آن را دارید و بعد از این مدت خاصیت خود را از دست خواهد داد.

۲ ـ برای تهیه این دسر شما می‌توانید از شکلات تلخ ۷۰ درصد استفاده کنید. از آنجا که سیب به صورت طبیعی شیرین است، دسر شما به اندازه کافی شیرینی دارد، پس نگران کم شیرین شدن دسر نباشید.